Op zondag 28 april verwelkomen we elf wijnbouwers die in Sicilië op de flanken van de Etna topwijnen produceren. De Etna oefent de laatste jaren een enorme aantrekkingskracht uit op wijnbouwers van overal op Sicilië en ook daarbuiten – met onder meer Vlaamse Frank Cornelissen en de Piemontese familie Gaja. De vulkanische bodem, met eeuwenoude wijngaarden tot op 1000 meter hoogte, zorgt voor unieke wijnen van de lokale  druiven nerello mascalese in rood en carricante in wit. 

Dit gebeuren vindt plaats op zondag 28 april 2019 van 14:00 uur tot 18:00 uur  in Afspanning de Jachthoorn – Doornstraat 11 – 2550 Kontich.

Prijs: leden van de Vlaamse Wijngilde: 15 euro (enkel in te schrijven via de Commanderij!) – voor niet-leden: 20 euro – in beide gevallen inclusief jubileumglas 50 jaar Vlaamse Wijngilde (5 euro terugbetaald bij teruggave glas).

Niet-leden kunnen zich hier inschrijven.

AULA VINI: de complete ETNA-beleving!

Op de Etna wordt sinds de 6^de eeuw vC aan wijnbouw gedaan. Het waren de Grieken die Sicilië als kolonie veroverd hadden en er de 1^ste wijnstokken aanplantten. Hun schrijvers en poëten prezen in de Oudheid reeds de Etnawijnen.

Sicilië heeft mogelijks de warmste klimaatzone van Europa, met intens-gekleurde wijnen, fullbody, alcoholisch, dikwijls een fruitbom, met oogstmomenten in augustus en september. De Etnawijnen zijn daarentegen lichtvoetiger, medium-intens, hebben een fijnere en elegantere body, hoge zuren met soms een knisperige impressie, een aangename sappigheid en bewaarpotentieel, met de oogst in oktober ! Hoe is dit mogelijk ?

Terroir : in de eerste plaats de ligging : Etnawijngaarden liggen op hoogten tot boven de 1000m (de hoogste van Europa ?), wat maakt dat de gemiddelde temperaturen tijdens het groeiseizoen behoorlijk lager liggen dan de rest van het eiland. Er is daardoor ook een groot verschil tussen dag- en nachttemperaturen, waardoor de druiven een tragere opbouw van aroma’s en tannines vertonen en een langzamere totale rijping. Dit resulteert in een hogere complexiteit van geuren en textuur. Daarbij komt nog dat vele wijngaarden noordelijk op de hellingen van de vulkaan georiënteerd zijn, waardoor ze in de zomer enkel ‘s ochtends en ’s avonds rechtstreeks zonlicht vangen. Klimaat : door de hoogte van de wijngaarden heeft de Etna geen écht middellands zeeklimaat. Het kent weliswaar droge hete zomers, maar de winters zijn evengoed streng. Wat eerder doet denken aan een continentaal mesoklimaat voor Etna, met een koelere klimaatzone op de noordelijke flanken. Een apart eiland op het eiland dus. De Etna (3323m) vangt tevens warme briesjes op van de Middellandse Zee waardoor de producenten behoorlijk gezonde druiven kunnen plukken. En ondanks hun noordelijke oriëntatie en niet al te rechtstreeks zonlicht vangt de wijngaard van Etna een zeer hoge UV-rating, waardoor de tannines van de blauwe rassen zeer mooi afrijpen (cfr de hoge wijngaarden van Argentinië en Bolivië !). Bodem : de bodem is uiteraard vulkanisch, MAAR met een hoge concentratie aan zand, waardoor de wijnstokken gespaard zijn gebleven van de verwoestende phylloxeraplaag eind 19^de eeuw ! Een belangrijk gegeven, want op de vulkaan staan oude druivelaars van meer dan 100j op niet-geënte onderstokken, en geven verbazende wijnen. Deze bodem bevat tevens een hoge drainagecapaciteit, waardoor die gemakkelijk droog blijft en de wortels dieper moeten om water te vinden. Vele wijngaarden zijn aangelegd in terrasvorm (erosie) waardoor manuele oogst een must is. Ampelografie : de Etnawijnen staan bekend voor hun autochtone druivenrassen : de belangrijkste edele voor wit : de carricante (25% van de aanplant), die in blends min. 60% aanwezig moet zijn, aangevuld met andere lokale rassen, maar ook als monocépagewijn gebruikt mag worden. Deze druif heeft een dikke geelgroene schil, met een lage alcoholperceptie en hoge aciditeit. Ze vertoont aroma’s van limoen, oranjebloesem, anijs, groene appel, onrijpe abrikoos en met een gracieuze mineraliteit; wanneer zeer rijp geplukt kan ze flinterdunne impressies geven van mazoet. Door Ian D’Agata (gerenomeerd multiaward winnend wijnschrijver en auteur,  directeur van verschillende wijnprojecten, wetenschappelijk directeur Vinitaly Academy in Italië en zeer toegewijd aan italiaanse autochtone druiven : “native winegrapes of Italy”) wordt ze één van Italië’s grootste en edelste rassen genoemd. Rode wijnen zijn altijd een blend op basis van de autochtone nerello mascalese (kruising sangiovese x mantonico bianco ? en +/- 73% van de aanplant). Hij moet voor min. 80% in de blend aanwezig zijn. De nerello mascalese heeft lichtblauwe ovale bessen met dunne schil; is tanninerijk maar laag in anthocyanen met in het algemeen een lichtintense kleur. Het is een late rijper. Hij brengt indringende geuren van zure rode kers, tabak, aromatische kruiden en mineraliteit. Hij mag aangevuld worden met de zeer zeldzame nerello cappuccio (verwant aan carignan ? en < 1% van de aanplant). Voor de blend maakt hij de kleur wat intenser en de tannines zachter.

Statistieken : de Etnawijngaard beslaat 950ha, produceert 3,6 miljoen flessen over +/- 150 producenten.

Etna verkreeg zijn DOC-status in 1968 (de 1^ste op Sicilië), maar kende in de moderne tijden een vrij obscuur tijdperk, zowel vóór als na deze datum. Dat kwam omdat de Etnawijnen in de Italiaanse vergeethoek bleven hangen. Daar kwam verandering in in 1988, toen ene Giuseppe Benanti wijngaarden kocht op de noordelijke helling van de Etna in Castiglione di Sicilia. Hij werd bij aanvang sterk beïnvloed door verschillende wijnprominenten (oa Giacomo Tacchis) om internationale druiven aan te planten, bv pinot noir. Gesterkt door zijn rotsvast geloof in de autochtone rassen van de Etna en ondersteund door zijn oenoloog Monchiero (Langhe) is de ontwikkeling van het moderne wijn maken op de vulkaan te danken aan Giuseppe Benanti. Na het experimenteren met italiaanse en internationale rassen, begon hij serieuze kwaliteitswijnen te produceren met lokale Etnadruiven begin jaren ’90 van vorige eeuw. Hij toonde hiermee aan dat de vulkaan een absolute bron is voor kwaliteitswijnen. Gevolg : er ontstond een rush van andere wijnmakers en italiaanse wijnprominenten, zoals Marco de Grazia (Tenuta delle Terre Nere) en de broers Cotarella, supersterren in wijnconsulting. In de 1^ste helft van het 1^ste decennium bracht hij de 1^ste schuimwijn ooit van de Etna uit van 100% carricante ! Ook de Vlaming Frank Cornelissen heeft er een wijngaard en komt naar Antwerpen.

Etna heeft 6 subappellaties : spumante, bianco, bianco superiore, rosato, rosso en rosso riserva. Namen van wijngaarden komen meer en meer op het etiket als de wijn gemaakt is van een “single vineyard”, ter plekke contrada geheten, cfr “cru” (Fra) of “Ried” (Oost). Voorbeelden van belangrijke contradas : Rampante, Sciaranuova, Chiappemacine, Santo Spirito, Feudo, Lannazzo, Montedolce, Passopisciaro en Monte Serra. De Etnawijnen zijn in ieder geval uniek, laten we ze degusteren!

We proeven wijnen van de volgende domeinen Benanti – Ciro Biondi – Cottanera – Frank Cornelissen – Girolamo Russo – Graci – I Custodi delle Vigne dell’Etna – I Vigneri di Salvo Foti – Passopisciaro – Pietradolce – Tenuta delle Terre Nere.