Door Hugo Van Landeghem

De primeurweek is voor Bordeaux dé week van het jaar. Er heerst dan een drukte die alleen tijdens de tweejaarlijkse editie van Vinexpo wordt geëvenaard. De Bordolese kastelen doen er alles aan, met de Union des Grands Crus de Bordeaux op kop, om zowel de wijnschrijvers als de –handel een feestelijke ontvangst te reserveren. Hun marketingmachine is op dat vlak onovertroffen. Waar de media de laatste twee jaren de loftrompet bovenhaalden nog vóór één druif was geplukt, bleef het ditmaal verbazend stil. Een teken aan de wand?

Een grillig jaar

Het millésime 2011 kende de grootste droogte over de laatste 60 jaar. Van maart tot eind juni viel er nog geen derde regen van normaal. Daarenboven leek de natuur de seizoenen te hebben omgewisseld: zomerse temperaturen in de lente en omgekeerd een zomer die kouder was dan normaal. In de maand april liepen de temperaturen  op tot 30°C. Deze uitzonderlijke temperaturen zorgden voor een versnelde vegetatieve cyclus, waardoor de bloei met een voorsprong van twee weken al midden mei plaatsvond. Op 26 en 27 juni teisterden temperaturen van 40°C de wijngaarden. Druiven die de volle namiddagzon kregen, werden letterlijk verbrand. De cabernet sauvignon op kiezelbodems liep hierbij de grootste averij op. Bij de merlot was de schade minder  omdat zijn groter blad voor betere bescherming zorgde. Juli was kouder dan normaal en kreeg minder uren zon. Ook augustus was relatief koud en kreeg meer regen dan gemiddeld, waardoor de rijping van de druiven traag en onregelmatig verliep. Na een flauwe eerste septemberweek verschenen eindelijk  zomerse temperaturen die tot het eind van die maand aanhielden. Bordeaux haalde opgelucht adem.

Een heterogeen jaar

2011 is op zijn minst een bizar jaar, met een nooit geziene droogte en zeer hoge temperaturen in de lente, gevolgd door een povere zomer en tot slot een mooie nazomer die zowat het millésime moest redden. Meer dan ooit was een strenge selectie van de druiven nodig, zowel in de wijngaard als in de kelder: niet elk kasteel beschikt over een bodemtype dat de extreme droogte van 2011 kon verwerken, niet elke wijnmaker beschikt over de meest moderne selectieapparatuur zoals het système optique (een computergestuurde selectie van de druiven op basis van kleur, grootte en vorm) en niet elke eigenaar heeft de moed of de financiële middelen om een sterk doorgedreven selectie door te voeren. Zo vertelde Michel Ponty (eigenaar van château Grand Renouil in Fronsac) dat zijn plukkers zo selectief tewerk moesten gaan dat ze tweemaal zoveel tijd nodig hadden om te oogsten  terwijl de opbrengst een heel stuk minder lag. Toen ik op 17 september op Clos Fourtet arriveerde, had Philippe Cuvelier (eigenaar van deze premier grand cru classé in Saint-Emilion) zijn plukkers huiswaarts gestuurd omdat het regende. Op hetzelfde moment werd er ondanks de regen op een aantal gerenommeerde kastelen in Pomerol verder geplukt. Oogsten met of zonder regen: het kan niet anders dan gevolgen hebben op de kwaliteit van de wijn. Dat het millésime 2011 als heterogeen kan worden bestempeld, is aan verschillende factoren toe te schrijven. In de eerste plaats speelde het bodemtype een heel belangrijke rol. De maandenlange droogte was nefaster voor de warme zand- en kiezelbodems dan voor de koelere leem- en kalkbodems die het water beter kunnen vasthouden. Vooral de jonge stokken met een nog relatief ondiep wortelstelsel hebben onder de droogte geleden en verloren al midden juli een deel van hun bladeren. ‘Jonge planten begonnen zich al in juli voor te bereiden op de winter. Ze hadden nog onvoldoende reserve om de druiven volledig te laten rijpen’, aldus François Mitjaville van château Tertre Roteboeuf. De tweede factor die verantwoordelijk is voor het heterogeen karakter van 2011 is de verschroeiende hitte van 26 en 27 juni die een deel van de druiven verbrandde, terwijl een ander deel in stresstoestand geraakte. Later op het jaar vond men bij die aangetaste trossen vaak binnen dezelfde tros zowel donkere, roze als groene druiven terug. Een fenomeen dat de meeste wijnbouwers nog nooit hadden meegemaakt. ‘Binnen hetzelfde perceel, dat normaal in zijn geheel wordt geoogst, stelden we een zodanig verschil in rijpheid vast dat we het perceel in kleinere stukken hebben moeten opdelen om die vervolgens op verschillende tijdstippen te oogsten’, vertelde Mickaël Obert, wijnmaker op château Gazin in Pomerol. Als derde factor is er de oogstdatum waarop de druiven al dan niet de fysiologische en fenolische rijpheid hadden bereikt. De natte en koude maand augustus en de kille start van september zorgden voor een verhoogd risico op uitbreiding van rot. Dit heeft sommige eigenaars ertoe aangezet vlugger te oogsten om niet het risico te lopen een deel van de oogst door rot te verliezen. Charles Chevalier, directeur op château Lafite-Rotschild, verraste met druiven die amper een potentieel van 12,7 volumeprocent alcohol hadden en die volgens hem fysiologisch en fenolisch rijp waren. ‘Op het moment van de oogst  begon het rot hier en daar zich binnen de schil te ontwikkelen en was het beter om te oogsten. Ik verkies eerder een drinkbare wijn van nog geen 13 volumeprocent dan een met 14 tot 15 volumeprocent zoals in 2009 en 2010’, aldus Chevalier.

Zachte maceratie

We hebben al gewezen op de capriolen van de natuur in 2011 en de samenhangende problemen in de wijngaard. Maar ook in de kelder moest bij de vinificatie omzichtig worden omgesprongen. De oogst 2011 leverde kleine druiven met een dikke schil, een hoge zuurgraad en een hoeveelheid tannine die vaak die van  rijpe jaren overtrof. Dergelijke druiven vinifiëren was voor elke wijnmaker een uitdaging die veel weg had van een evenwichtsoefening die des te delicater was als de druiven niet volledig rijp waren. En ook  was de impact van de droogte op het rijpingsproces van de druiven naargelang het bodemtype duidelijk verschillend. Jean-Claude Berrouet, die decennia lang de wijnen vinifieerde voor het gereputeerde wijnhuis Jean-Pierre Moueix (met onder andere Petrus, Trotanoy en La Fleur Petrus) vergeleek de samenstelling van de druiven van 2011 met die van 1975. We weten inmiddels hoe het  met de lauwerkrans getooide 1975 is vergaan: sommige wijnen uit 1975 maakten hun beloften waar, maar een groot deel van de 75-ers toonde vrij vlug de onrijpe, harde tannine die bij het verdwijnen van het fruit almaar droger werd. De kans dat sommige wijnen uit 2011 zullen evolueren zoals die uit 1975 is niet zomaar denkbeeldig. Het kwam er in 2011 bij de gisting  en de maceratie vooral op aan om dagelijks de wijn te proeven om op die manier overextractie te vermijden. Intelligente wijnmakers lieten de gistingstemperatuur niet boven de 28°C uitkomen (tegenover meestal 30 tot 32°C) en pasten een kortere maceratie toe van 15 tot 20 dagen (tegenover 25 of meer in ‘rijpere’ wijnjaren). Ze zorgden er op die manier voor dat alleen de edele tannine in de wijn terecht kwam en dat de bitterheid – zeker in het geval van onrijpe druiven – niet mee werd geëxtraheerd. Een kleiner aantal en bovendien kortere remontages (waarbij minder zuurstof werd toegelaten) waren nodig  om zeker geen fruit te verspelen.  

Rechteroever

Van de twee hoofdtenoren op de rechteroever is Pomerol zonder discussie homogener dan de appellatie Saint-Emilion. Over het algemeen hadden de pomerols meer fruit en rijpere tannine dan de saint-emilions. Vooral de wijnen van de koudere leembodem van het plateau van Pomerol manifesteerden grote klasse. De merlot heeft hier minder onder waterstress geleden dan in Médoc, waar hij vaak naar de tweede wijn werd verbannen. Volgens Alain Vauthier van château Ausone, Alexandre Thienpont van château Vieux Château Certan en Pierre Lurton van château Cheval Blanc is 2011 op de rechteroever vooral een cabernet franc-jaar. De appellatie Saint-Emilion was minder homogeen dan die van Pomerol. Er was meer kwalitatieve eenheid terug te vinden in de groep van de premiers grands crus classés dan in de rest van Saint-Emilion. Niet zo verwonderlijk dat de beste terroirs het in een moeilijk jaar beter doen dan hun minder hoog gequoteerde buren. Daarom zouden we 2011 veeleer ‘une année terroir’ willen noemen. Ook al is de stijl 2011 verschillend van die van 2009 en 2010 – men heeft ditmaal ‘normale’ alcoholgehaltes –, de toppers van 2011 kunnen  in Pomerol wedijveren met de goede jaren: Petrus, Vieux Château Certan, La Conseillante, Le Pin en La Violette zijn gewoon schitterend. Maar ook op Ausone, Cheval Blanc, Clos Fourtet, Angelus, Canon en La Mondotte zijn uitstekende wijnen gemaakt. Waar de  hierboven genoemde wijnen in 2009 en nog meer in 2010 flirtten met de 15 volumeprocentgrens, geven ze nu aan  ongeveer 13,5 volumeprocent evenveel drinkplezier. Tenminste als je hun prijs vergeet … De bodems in de appellaties van Fronsac en Canon-Fronsac hebben de droogte goed weerstaan. Men treft er niet alleen koopwaardige, maar ook goed gestructureerde wijnen aan met veel drinkplezier. Dit geldt ook voor vele wijnen van de Côtes de Castillon, onlangs omgedoopt tot Castillon Côtes de Bordeaux.  

Linkeroever

De appellaties van Médoc en Listrac hebben het zeer moeilijk; die van Moulis en Haut-Médoc halen een hoger niveau. De appellatie Margaux, over vijf gemeenten verspreid, vertoont vrij grote verschillen in kwaliteit. Château Margaux (schitterend), château Palmer en château Rausan Ségla steken er kwalitatief bovenuit, maar ook mindere goden als château Giscours, Malescot Saint-Exupéry en Kirwan zijn zeer geslaagd. Is de appellatie Saint-Julien doorgaans de meest homogene (meer dan 80 procent is grand cru classé) dan maakt 2011 daarop geen uitzondering. Bij afwezigheid van Léoville Lascases is de top 3: Léoville Barton, Ducru Beaucaillou en Léoville Poyferré. In Pauillac plaats ik Pichon-Longueville en Pontet-Canet boven de premiers crus van Mouton-Rotschild en Lafite-Rothschild. Een niet-alledaagse prestatie, maar ook voor mij niet echt een verrassing, veeleer een bevestiging van de laatste jaren. In Saint-Estèphe is château Montrose outstanding. Manager Nicolas Glumineau kreeg van het Franse bouw- en telecomconsortium Bouygues (eigenaar van château Montrose) carte blanche om risico te nemen en te wachten op optimale rijpheid. Het geduld werd beloond. Cos d’Estournel is naar de meer klassieke bordeauxstijl weergekeerd. De appellatie Pessac-Léognan was het moeilijke broertje op linkeroever, althans voor rood. Een groot deel van de wijnen mist rijpheid en charme en lijkt onder de droogte te hebben geleden. Toppers als Haut-Brion en La Mission Haut-Brion, Domaine de Chevalier, Haut-Bailly en Smith Haut-Lafitte zijn van een goed niveau, maar kunnen geenszins tippen aan de jaargangen 2009 en 2010. In wit daarentegen scoort de appellatie van Pessac-Léognan zeer hoog. De koude maand augustus legde de basis voor aromatische wijnen met een goede zuurgraad en een verfijnde concentratie.

Sauternes en Barsac

Dat de kwaliteiten van rood en wit (zowel de droge als de zoete wijnen) in Bordeaux niet altijd hand in hand lopen, werd in 2011 nogmaals geïllustreerd. Jean-Pierre Meslier, de vroegere regisseur op château Yquem en nu eigenaar van château Raymond-Lafon, was uiterst optimistisch over de homogeniteit en goede zuurgraad binnen de appellaties van Sauternes en Barsac. ‘We plukten trossen die volledig door de Botrytis cinerea waren aangetast. Door het warme weer en de vochtigheid van de koele nachten ontwikkelde de botrytis zich heel snel over de ganse wijngaard zodat alles in een korte periode kon worden geoogst’, aldus Jean-Pierre. Professor Denis Dubourdieu, eigenaar van château Doisy-Daëne, had slechts tweemaal in 40 jaar wijnmaken zo’n snelle explosie van botrytis gezien. Dat was in 2009 en 2011. Er bestaat geen twijfel: 2011 is een groot sauternesjaar.  

Hoop op prijsdaling

Met zijn arrogante prijspolitiek van vooral de twee voorbije jaren heeft Bordeaux bij heel wat wijnliefhebbers kwaad bloed gezet. Vele bordeauxliefhebbers hebben hun geliefde regio de rug toegekeerd. Of de wijnhandel met zijn wereldwijde oproep tot drastische prijsverlaging gehoor gaat vinden, is zeer de vraag. De reputatie van het nieuwe millésime lijkt in elk geval niet van die aard dat zelfs bij een terugval naar de prijzen van 2008  de interesse plots opnieuw zal toenemen. We zijn in het eerste decennium van de 21^ste eeuw verwend geweest met een overvloed aan goede bordeauxjaren. Echt slechte wijnjaren zoals 1984, 1987 en 1992 komen niet meer voor. Goede en zelfs uitzonderlijke jaren lijken eerder de norm dan de uitzondering. In die veranderde context met een ruim aanbod aan goede jaren zal de stimulans om ‘en primeur’ te kopen sterk afnemen. Naar de toekomst kan men de vraag stellen of aankoop in primeur nog wel zin heeft. Dat Parker na een eerste confrontatie met  2011 deze jaargang als ‘niet interessant’ bestempelde, zal niet zonder gevolgen blijven. Al jaren hoort men dat Parker’s invloed niet meer zo’n impact heeft, maar telkens opnieuw bepaalt zijn oordeel de prijszetting van het nieuwe millésime. De macht van ‘s wereld grootste wijngoeroe wordt in Bordeaux geprezen in goede jaren, maar creëert angst en twijfel in mindere. Bordeaux wacht met een bang hart op het verschijnen van Parker’s officieel degustatiebulletin. De Amerikaanse markt volgt sowieso het ‘Evangelie Parker’. Ook de Aziatische hype lijkt stilaan af te nemen. Bordeaux zal dus opnieuw meer en meer  op de Europese markt moeten rekenen. Niet een symbolische, maar een drastische prijsverlaging kan de ‘verloren zonen en dochters’ terug tot Bordeaux bekeren. Wait and see.  

Topwijnen per appellatie

Saint-Emilion Ausone Cheval Blanc Angelus Figeac Canon Clos Fourtet Pomerol Petrus La Violette Vieux Château Certan La Conseillante Le Pin L’Eglise Clinet Hosanna Saint-Estèphe Montrose Cos d’Estournel Calon Ségur Phélan Ségur De Pez Pauillac Pichon-Longueville Pontet-Canet Lafite-Rothschild Mouton Rothschild Lynch Bages (Château Latour niet geproefd) Saint-Julien Ducru Beaucaillou Léoville Barton Léoville Poyferré Saint-Pierre Branaire Ducru (Château Léoville Lascases niet geproefd) Margaux Margaux Palmer Rauzan-Ségla Malescot Saint-Exupéry Kirwan Giscours Graves Pessac-Léognan rood Haut-Brion La Mission Haut-Brion Domaine de Chevalier Haut-Bailly Les Carmes Haut-Brion Smith Haut-Lafitte (Proefnotities van Haut-Brion en La Mission Haut-Brion van Panos Kakaviatos)   Graves Pessac-Léognan wit Haut-Brion La Mission Haut-Brion Smith Haut-Lafitte Malartic Lagravière Domaine de Chevalier Sauternes en Barsac Climens La Tour Blanche Suduiraut Clos Haut-Peyraguey D’Yquem Coutet     Saint-Emilion 9.0+     Ausone Neus nog vrij discreet maar met onderliggende finesse en heerlijke fraîcheur. Rijp rood fruit gemengd met florale toetsen. Een ronde brede aanzet die zich doorzet in het ganse middengebied. Brede en diepe structuur die uitloopt in een finale met smaakvolle tannine. (55% cabernet franc en 45% merlot) 9.0+     Cheval Blanc Minerale en florale toetsen zijn dominant aanwezig. Elegante neus met concentratie en grote precisie. Elegante en gestoffeerde onderbouw met frisse zuren. Ragfijne zijdeachtige tannine zorgen voor een lange finale die fris blijft.  De rijpe cabernet franc drukt zijn stempel met grote precisie. (52% cabernet franc en 48% merlot) 9.0       Angelus Schitterend fruit met framboos en zwarte kersen, aangevuld met vanille en fijne  houtaroma’s. Hoewel elegant is de wijn goed gestoffeerd. Zeer mooi evenwicht met ondersteuning van rijp fruit. Fijne tannine met ras en lengte. (50% merlot, 47% cabernet franc en 3% cabernet sauvignon) 9.0 La Mondotte Zeer diepe kleur. Aanvankelijk een discrete neus die bij verluchten opent met rijp fruit waarin blauwe bosbessen overwegen. Zeer grote fraîcheur, complex en zuiver. Brede diepe smaakvulling met verfrissende zuren. Rijpe en edele tannine zorgen voor een lange finale. (80% merlot en 20% cabernet franc) 8.5       Figeac Vrij geconcentreerde neus die redelijk discreet blijf, voldoende rijp met aanvulling van minerale en florale toetsen. De smaak biedt naast elegantie en voldoende vulling ook structuur en lichte toastimpressies. Fijne tanninestructuur onderstreept de elegantie. (35% cabernet sauvignon, 35% cabernet franc en 30% merlot)   8.5       Canon Framboos en aardbeien met toevoeging van lichtzoete specerijen en mokka. Medium body maar met een uitstekende balans die uitmunt door een kalkachtige fraîcheur. Harmonieuze wijn die eindigt met verfijnde tannine. 8.5       Clos Fourtet Zwart geconcentreerd fruit, rijp en diep, samen met geïntegreerde houtaroma’s die bijdragen tot complexiteit. Volle fruit gedragen aanzet, rijp en geconcentreerd. Knappe harmonie tussen kracht en elegantie. Bevestiging van het hoge niveau van de laatste jaren. 8.0+     Beau-Séjour Bécot Pavie Bellevue Mondotte Pavie Decesse Pavie Macquin Canon la Gaffelière Belair Monange 8.0       Villemaurine, La Tour Figeac, Soutard, Troplong Mondot, La Dominique, Grand Mayne, La Gaffelière, Clos Saint-Martin, Couvent des Jacobins, Faurie de Souchard, Tertre Roteboeuf, Trottevielle 7.5       Grand Pontet, Franc Mayne, Larmande, Larcis Ducasse, Magdeleine, Beauséjour Duffau-Lagarrosse, l’Arrosée, La Clotte, Laroze, Grand Murailles, Chauvin, Bellefont Belcier, Clos des Jacobins, Corbin d’Espagne   Pomerol 9.0       Petrus Intense kleur. Zwart fruit met finesse en diepte, geconcentreerd. Grote frisheid. De smaak zet krachtig aan, vergezeld van massa’s fruit en materie maar met een prachtig evenwicht dat door frisheid wordt gedomineerd. Mooie licht kruidige afdronk zonder de minste sporen van bitter. Frisse finale met lichtzoete impressie van zachte tannine. Staaltje van knappe vinificatie met het accent op een zachte maceratie.   9.0       La Violette Gelegen tussen Trotanoy en Le Pin. Fraaie neus met grote finesse. Subliem fruit met cassis en florale noties met vooral viooltjes (what’s in the name?). Elegante en verfijnde onderbouw met een fantastisch mooi evenwicht. Ragfijne tannine stofferen de lange finale. Deze 2011 is een verlengstuk van de al even schitterende maar krachtigere 2010. 9.0       Vieux Château Certan Schitterende florale neus met een opwekkende minerale ondertoon, afkomstig van rijpe cabernet franc. Finesse en subtiliteit springen uit het glas. De aanzet is door een zacht zoete impressie omgeven, goede en gevulde onderbouw met een fraaie balans. Verfijning en klasse spreken uit de edele tannine. Lange beklijvende finish. (70% merlot  29% cabernet franc en 1% cabernet sauvignon) 9.0-      La Conseillante Geconcentreerd rijp fruit met finesse en diepgang. Perfect geïntegreerd nieuw hout. Hoge precisie en opwekkende fraîcheur. Romige aanzet met een massa fruit. Goed gevuld middengebied zonder verzwakking en ondersteund door het fraaie fruit. Tannine met ras en lengte. Een grote pomerol. 9.0-      Le Pin Discrete neus maar met onderliggende distinctie en finesse. Hoewel 100% nieuw hout, is dit volkomen versmolten. Deze 100% merlotwijn start met een romige en toch frisse aanzet met subliem fruit, de balans is uitstekend en het fruit dekt het hele middengebied. Edele tannine. Zachte extractie zorgde voor harmonie tussen een zachte structuur, frisse zuren  en zijdeachtige tannine. 9.0-      L’Eglise Clinet Schitterende neus met rijpe braambessen, diep en geconcentreerd. Rijp en tegelijk met een uitmuntende fraîcheur. Knappe start met materie en diepgang, minerale ondertoon door het aandeel cabernet franc. Smaakvolle tannine met structuur en lengte. Grote pomerol. 8.5       Hosanna Trotanoy Le Gay Gazin 8.0       Rouget Feytit-Clinet Certan de May Clinet La Fleur Pétrus Providence La Cabanne   7.5       La Croix de Gay, Beauregard, Petit Village, Clos du Clocher, Montviel, Vieux Mallet, La Pointe, Latour   Saint-Estèphe 9.0       Montrose Een zeer fraaie neus met het ras en de verfijning van rijpe cabernet sauvignon, hoogtonige fraîcheur met een hint van vijgen. Start in de mond met een overvloed aan zwart fruit en fijne kruiden, vlezig en gevuld middenstuk maar gecombineerd met opwekkende zuren. Smaakvolle en rijpe tannine stofferen de lange finale. (63% cabernet sauvignon, 12% cabernet franc, 3% petit verdot en 22% merlot). Montrose was de laatste in zijn appellatie om te oogsten. Rendement 35hl/ha.   8.5       Cos d’Estournel Zeer diepe kleur. Vrij gesloten, bij walsen zoete impressies van rood fruit samen met specerijen. Meer merlot getypeerde neus waarin het nieuw hout goed gebonden blijft.Goede vulling met rijp fruit met minder spanning dan Montrose. Stevige maar ingebouwde tannine. Een sterk contrast met de voluptueuze stijl van 2009, tevens een terugkeer naar het klassieke bordeauxpatroon. 8.0+ Calon Ségur Finesserijke neus, zeer zuiver. Ras en fraîcheur worden niet geschaad door 100% nieuw hout dat op de achtergrond blijft. Mooie attaque en verfijnde fruitvulling van het middenstuk houden aan tot in de finale. Mooie wijn in de context van het jaar. Hoewel minder rijk dan de 2010 gaven de analysecijfers identieke waarden voor alcohol, aciditeit en tannine. (78% cabernet sauvignon, 20% merlot en 2% petit verdot). 8.0       Phélan Ségur Mooie fruitexpressie van rijpe cabernet sauvignon, zeer zuiver en fris. Een zeer goede constitutie met goede balans tussen het moelleux karakter en de zuren. Vrij krachtige maar rijpe tannine. Wijn met bewaarpotentieel, een schoolvoorbeeld van een saint-estèphe. 8.0       De Pez Rijpe cabernet neus met finesse en fraîcheur. Mooie grip met dominant zwart fruit, goede vulling en knap evenwicht. Gestructureerde wijn met rijpe tannine en behoorlijke lengte. 7.5       Les Ormes de Pez, Lafon Rochet, Cos Labory, La Dame de Montrose, Pagodes de Cos, Marquis de Calon   Pauillac 9.0       Pichon Longueville Schitterende neus met een hoge concentratie en diepgang van perfect rijp zwart fruit. Cassis en cederhout, met perfecte inpassing van het nieuwe hout. Het ras van de cabernet sauvignon springt uit het glas. Een dynamische structuur waarin finesse en elegantie in harmonie samenlopen. Superbe tannine met ras en grote lengte. Dit is het niveau van een premier grand cru. (cabernet sauvignon 82% en 18% merlot) 9.0       Pontet-Canet Rijp finesserijk fruit met vooral cassis en bramen, reliëf en diepgang. Mooie elegante aanzet met subliem fruit en opwekkende frisheid, zeer harmonieus middengebied waarin elegantie en kracht samengaan door de zachte extractie, diepe en lange finale met ragfijne tannine. Klasse. (60% cabernet sauvignon, 35% merlot, 3% cabernet franc en 2% petit verdot)   8.5       Lafite-Rothschild Discrete neus met vooral cassis, bosbessen en fijn cederhout. Heeft reliëf en intensiteit. Licht zoete aanzet waarvan de diepte in het midden wat terugvalt. Medium body. Goede tannine en lengte. Wellicht maken de hogere rendementen van 45-50hl/ha hier het verschil met Pichon Longueville en Pontet-Canet (32hl/ha). 8.0       Lynch Bages Zwart fruit, zoethout en ceder stofferen de neus. Heeft voldoende finesse en diepgang zonder dat het hout er bovenop ligt. Zoete fruitige aanzet die zich doorzet in het midden met voldoende vulling. Verzorgde en gestructureerde tannine, voldoende rijp. 8.0       Grand  Puy Lacoste Door cabernet getekende neus met voldoende rijp fruit. Het hout is op dit moment nog iets nadrukkelijk aanwezig. Gemiddelde concentratie maar een fraai evenwicht staat garant voor een positieve evolutie. Ook in de finale zoekt het hout nog te versmelten maar de tannine blijft gebonden. 8.0       Pichon Comtesse Lalande 7.5       Batailley, Haut Bages Libéral, Grand Puy Ducasse, Croizet Bages,  Duhart Milon   Saint-Julien 9.0       Ducru Beaucaillou Zeer intense kleur. Nog ietwat gereserveerde neus maar met onderliggende finesse en diepte, rijp en intens, volledig in harmonie met het hout (95% nieuw). De wijn start in de mond met weelderig fruit en kent niet de minste terugval in het midden. Elegantie en kracht in harmonie. Krachtige maar volkomen rijpe tannine. Frisse finale met 13,1 volumeprocent alcohol. Heeft bewaarpotentieel. 9.0       Léoville Barton Schitterend fruit met cassis, zwarte bessen en bramen, aangevuld met een fijne houttoets. Frisse door fruit gedragen aanzet met een knappe voortzetting waarin het fruit zich blijft manifesteren. Uitstekend evenwicht met elegantie en fraîcheur. Lange afdronk met raffinement. Zeer mooie wijn. 8.5       Léoville Poyferré Fraaie neus met de finesse van de rijpe cabernet sauvignon, heeft densiteit en precisie. Start met rijpe fruitimpressies en zet zich door met elegantie en breedte. Fijne tannine vergezellen een lange finale. 8.0+     Saint-Pierre Zwarte bessen, cassis en cederhout. Flatterende en rijpe neus. Goede grip en voortzetting. Evenwichtig. Gestructureerde rijpe tannine. Matige extractie geeft voorrang aan elegantie en verfijning. 8.0+     Branaire-Ducru Zoals vaak in primeur toont de wijn een gereserveerde neus die bij voldoende verluchten rijp cabernet fruit vrijmaakt. Het nieuw hout blijft  op de achtergrond. Stevige grip die aanhoudt in het middengebied met ondersteuning van een fraai evenwicht. Gestructureerde tannine, rijp en fris. Goed bewaarpotentieel. 8.0       Beychevelle Flatterende neus met rijpe zwarte bessen, intens en complex, mooie integratie van het nieuwe hout. Romige attaque met veel fruit, fris en elegant. Nobele tannine draagt de finale. 7.5       Gruaud Larose, Talbot, Lagrange, Langoa Barton   Margaux 9.0       Château Margaux Zwarte bessen en myrtilles, cassis en een vleugje ceder. De neus straalt finesse en breedte uit, maar ook mineraliteit en florale tonen. Volle aanzet met rijp en fris fruit gekoppeld aan een doortimmerde frisheid. Geraffineerde tannine met grote lengte. Stijlrijke wijn die elegantie en diepgang heeft, resultaat van rijpe cabernet sauvignon en kleine rendementen (slechts 29hl/ha over de ganse productie). 86% cabernet sauvignon, 10% merlot, 2% cabernet franc en 2% petit verdot. 8.5       Palmer Zwart geconcentreerd fruit, diep en geconcentreerd, ontwikkelt finesse en complexiteit bij verluchten. Krachtige grip met veel zwart fruit en een licht zoete onderbouw, breed en ook verfrissend. Vrij sterke tanninestructuur maar voldoende rijp. Lange afdronk. Groot bewaarpotentieel. Slechts 60% van de productie in de eerste wijn met 55% merlot en 45% cabernet sauvignon. 8.5       Rauzan-Ségla Charmerende neus met een waaier van zwarte en rijpe cassis en bosbessen. Mokka en koffie. De smaak start met een romige attaque omgeven met heerlijk rijp fruit, goed gestoffeerd middenstuk met diepgang en fraîcheur. Verfijnde tannine met structuur en lengte. Een margaux met kracht en finesse. 8.0       Malescot Saint Exupéry Romig fruit met diepgang en finesse. Vrij gestoffeerde onderbouw met een uitstekend evenwicht tussen zoet en zuur. Hoewel iets meer geëxtraheerd tegenover de drie vorige margauxwijnen  is de tannine rijp en ingebouwd. Zal met opvoeding aan harmonie winnen.     8.0       Kirwan Intense neus met charmerend fruit, heeft de finesse van de betere margauxwijnen. Smaakvolle aanzet met heel veel fruit die aan diepgang wint in het midden, zeer homogeen van start tot finale. Rijpe en fijne tannine. 8.0       Giscours Fraaie rijpe neus met framboos en zwarte kers, heeft reliëf door de florale toetsen van de cabernet franc. Medium body die aan variatie en smaakvolume wint in het middengebied. Ingebouwde en verzorgde tannine zorgt voor een zuivere en lange finale 8.0       Brane Cantenac Verfijnde fruittoetsen van aardbei en kers, aangevuld met discrete kruidigheid van hout. Eerder gematigde vulling maar met een uitstekende balans waarin elegantie en verfijning primeren. Beschaafde en verfijnde tannine ondersteunen de finale. 8.0       Marquis de Terme Charmante neus met zwarte kers, zoethout en romige toetsen. Medium body met matige extractie, elegant en verfijnd. Fijne en rijpe tannine volledig in harmonie met de elegante onderbouw. Mooie lengte. 7.5       Cantenac Brown, Dauzac, Desmirail, du Tertre, Lascombes, Prieuré Lichine, Rauzan Gassies, Sisran, Angludet 7.0       Ferrière, Labégorce, Monbrison   Rode Graves Pessac-Léognan 8.5       Haut-Brion Flatterende neus met fraîcheur, grafiet en enkele noties van tabak. Levendige en volle aanzet, getekend door de cabernet sauvignon. De tannine is duidelijk present met een nog wat streng accent. Heeft voldoende materie, maar de eik is met 70% nieuw op dit moment nog wat dominant. 43% van de oogst voor de grand vin met 13,2 volumeprocent alcohol. 8.0       La Mission Haut-Brion Rijpe aroma’s van donker fruit en fijne chocolade. Fruitig en sappig middenrif maar de finale is getekend door ietwat drogende tannine. Minder klasse dan de Haut-Brion. Heeft 55% cabernet sauvignon, 11,3% cabernet franc en 33,7% merlot en 13,5% alcohol. 8.0       Les Carmes Haut-Brion Knappe finesserijke neus waarin fruit en nieuw hout versmolten zijn tot elegantie en verfijning. Start in de mond met heerlijk fruit en zet zich vervolgens door met goede vulling en een knap evenwicht. Matige extractie draagt bij tot een elegante en fijne finish.   8.0       Haut-Bailly Overwegend zwart fruit aangevuld met aroma’s van het nieuw hout, met cacao en koffie. Redelijke vulling vergezeld van rijp fruit en iets gereserveerde tannine in de finale. Mist duidelijk de materie van de goede jaren, hoewel de stijl en verfijning van Haut-Bailly toch herkenbaar blijft. 8.0       Domaine de Chevalier Geconcentreerde neus met heerlijk donker fruit. De goede integratie van het nieuw hout geeft het fruit de voorrang. Elegante structuur met medium body. Uitstekend evenwicht en zuivere finale met fijne tannine. Matige extractie met het accent op evenwicht en verfijning. 8.0       Smith Haut-Lafitte Nog vrij gereserveerd, maar verluchten brengt rijp rood en zwart fruit naar boven. Elegante en evenwichtige structuur met goede diepgang. Geïntegreerde rijpe tannine. Duidelijk de voorkeur voor de elegantie door toepassing van een matige extractie. 7.5       Haut-Bergey, Latour Martillac, Larrivet Haut-Brion, Picque Caillou, Ferrande, Carbonnieux, Olivier 7.0       Chantegrive, de France, de Fieuzal, La Louvière, Rahoul     Witte Graves Pessac-Léognan 9.5       Haut-Brion Heerlijke, levendige en frisse attaque, met noties van rijpe peer. Evenwichtig  Verfijnd met een ellenlange finish. Eén van de wijnen van het millésime 2001. 42,1% sauvignon blanc en 57,9% semillon. 14,4 volumeprocent alcohol. Begin van de oogst op 18 augustus. 9.0       La Mission Haut-Brion Sappige noties van wit en geel fruit, abrikoos en perzik. Het hoge alcoholgehalte van 14,6% was verbazend goed geïntegreerd. Lange afdronk. Slechts 46% van de oogst werd gebruikt, met 72,9% semillon en de rest sauvignon blanc. 9.0       Smith Haut-Lafitte Perzik en abrikoos, ontwikkelt finesse en complexiteit bij verluchten. Zeer mooie attaque die zich doorzet met een heerlijke frisse onderbouw, verfrissend en opwekkend in al zijn expressie, droge finale gestoffeerd met fruit en grote lengte. Beste Smith Haut-Lafiite ooit.     8.5       Malartic Lagravière Fraaie fruitnuances met een combinatie van wit en geel fruit, grapefruit, rokerige notie van het nieuw hout is mooi geïntegreerd. Frisse structuur die steunt op diepte en een uitmuntende mineraliteit. Sappige en zuivere finale. 8.5       Domaine de Chevalier Discrete neus met onderliggende finesse, rijp. Het nieuw hout is goed versmolten. Stevige grip met vulling en uitstekende balans. Het geheel blijft reserve overhouden, maar zoals gewoonlijk toont de witte Domaine de Chevalier zijn intrinsieke kwaliteiten slechts later bij verdere vatopvoeding. 8.0       Chantegrive Picque Caillou Olivier Pape Clément Bouscaut Latour Martillac Olivier 7.5       La Louvière, Larrivet Haut-Brion, de France, Rahoul, de Fieuzal, Carbonnieux Sauternes en Barsac 9.5       Climens De definitieve assemblage was nog niet gebeurd. We degusteerden de 8 verschillende tris waarvan de eerste tri van 8 september en de achtste en tevens laatste een assemblage was van de pluk van dr